Een patiëntgerichte benadering van sclera contactlenzen

Moderne scleralenzen worden door velen beschouwd als revolutionair. Ze kunnen voorkomen dat er een noodzaak is voor hoornvliestransplantaties, ze kunnen wanhopig gezochte verlichting bieden aan patiënten die last hebben van droge ogen of hun oog niet volledig kunnen sluiten, en ze kunnen zelfs het zicht redden.

Het is verbazingwekkend hoe een klein stukje technologie de levens van patiënten kan veranderen. We horen vaak van dragers dat sclera lenzen hen hun leven hebben teruggegeven, wat enorm bevredigend is en een belangrijke motivator om door te gaan met het nastreven van nieuwe wetenschappelijke ontdekkingen en het bevorderen van innovatie in dit fascinerende onderdeel van oogzorg.

Het Visser-effect

Scleralenzen bieden een ongelooflijk ontwerp, waarbij onregelmatigheden van het hoornvlies worden gecorrigeerd zonder het aan te raken. Scleralenzen rusten namelijk op het oppervlak van de sclera.

Ze bestaan sinds het einde van de 19e eeuw en worden beschouwd als een van de eerste soorten contactlenzen die werden geproduceerd. Maar pas bijna 100 jaar later werden ze populair bij het grote publiek.

Eerst werden sclerale lenzen gemaakt van glas en rond de tijd van de Tweede Wereldoorlog van lichtgewicht plastic. Deze eerste lenzen veroorzaakten vaak cornea-oedeem bij patiënten als gevolg van ernstige hypoxie, wat onbehandeld kan leiden tot troebel zicht.

Het was pas in de jaren 80 dat Rients Visser, oprichter van de bekende praktijk Visser Contactlenzen in Nederland, de weg vrijmaakte voor scleralenzen met zijn baanbrekende werk bij het aanpassen van contactlenzen. Dit gebeurde nadat hij een publicatie las van collega-contactlensinnovator Don Ezekiel, waarin hij beschreef hoe hij gasdoorlatende materialen gebruikte voor sclerale lenzen.

Rients Visser richtte zich vervolgens op het verbeteren van het ontwerp. In de jaren 90 werd de introductie van een cilinder op het voorste oppervlak verwelkomd, wat het zicht verbeterde. Visser boekte vervolgens een doorbraak door de torische sclerale lens met het achterste oppervlak te introduceren voor zijn patiënten, die beter aansloot bij de torische vorm van het oog.

Hij bleef de verbetering van sclerale lenzen stimuleren. In 2010 ontdekten onderzoekers nieuwe informatie over de vorm van de sclera, waaruit bleek dat deze vaak tangentiële vlakken hebben in plaats van gebogen vormen. Rients Visser werkte samen met Bart van der Linden van Menicon aan het ontwerp en de ontwikkeling van bi-tangentiële scleralenzen. Hierbij werden de landingszones (waar de lens op de sclera rust) ontworpen om de lineaire vorm van de sclera te volgen in plaats van de gebogen vorm, om beter aan te sluiten bij een onregelmatig scleraal profiel.

Deze innovatieve scleralenzen, genaamd Menicon Time XL, hebben een enorme impact gehad op de tevredenheid van patiënten en hebben de populariteit van scleralenzen onder patiënten en oogzorgprofessionals vergroot.

4 manieren voor een patiëntgerichte benadering met sclerale lenzen

Scleralenzen zijn een belangrijk instrument aan de frontlinie dat nooit onderschat mag worden. Het is cruciaal dat wij als oogzorgprofessionals het ware potentieel van scleralenzen begrijpen, zodat we ze kunnen aanbieden aan elke patiënt die er baat bij zal hebben en de best mogelijke zorg kunnen bieden.

1. Gebruik sclera lenzen als een vroegtijdige oplossing, indien nodig. We worden vaak door oogzorgprofessionals gevraagd hoe ze kunnen bepalen wanneer ze sclerale lenzen moeten voorschrijven in plaats van andere lenzen. Onze filosofie is dat sclerale lenzen niet als laatste redmiddel gezien moeten worden, vooral als het gaat om keratoconus. Het onderstaande diagram laat de richtlijnen zien die we hebben ontwikkeld om oogzorgprofessionals te helpen de juiste lens voor elke patiënt te kiezen.
2. Informeer de patiënt vanaf het begin. Het is belangrijk om gedetailleerde informatie te geven over de werking en het aanpasproces van de lenzen, wat het betekent om ze in te zetten en uit te halen, en wat de verwachtingen zijn met betrekking tot het onderhoud ervan. Dit kan bijdragen aan de onafhankelijkheid van de patiënt en tegelijkertijd de relatie tussen de oogzorgprofessional en de patiënt versterken. Sommige patiënten kunnen aarzelend zijn om ze te dragen, maar met de juiste gesprekken en ondersteuning zult u succesvolle behandelresultaten bereiken.
3. Maak een geavanceerd nazorgplan. Reguliere controles stellen de patiënt in staat om vragen te stellen en stellen de oogzorgprofessional in staat om te controleren hoe het dragen van de lenzen verloopt. Follow-upbezoeken (of telefonische consultaties en e-mails voor patiënten op afstand) zijn van cruciaal belang om eventuele uitdagingen snel op te lossen en ervoor te zorgen dat patiënten volhouden met het dragen van hun lenzen voor een succesvolle behandeling.
4. Betrek uw team erbij. Moedig uw medewerkers en collega’s aan om sclerale lenzen te begrijpen en houd ze op de hoogte van de nieuwste informatie met interne training. Bespreek regelmatig casussen binnen het team om ervoor te zorgen dat sclerale lenzen altijd worden overwogen wanneer ze geschikt zijn.

Het Visser-lensselectiealgoritme voor het selecteren van contactlenzen voor twee belangrijke medische toepassingen: onregelmatige astigmatisme en bandage.

• SiHy (silicone hydrogel) RGP (rigid gas permeable)
• Milde corneale onregelmatigheid: acceptabele subjectieve visuele kwaliteit met SiHy. Matige corneale onregelmatigheid: onacceptabele subjectieve visuele kwaliteit met SiHy, acceptabele lenspasvorm met RGP. Geavanceerde corneale onregelmatigheid: onacceptabele subjectieve visuele kwaliteit met SiHy, geen acceptabele lenspasvorm met RGP.
• Opmerking: De beoordeling van ernstig droge ogen omvatte graad IV en V op basis van de Oxford Index voor kleuring en traanfilm-breuktijd. SiHy of RGP-corneale proeflenzen werden gebruikt om de graad van milde, matige of corneale onregelmatigheid te bepalen.

De Menicon Time XL contactlenzen bieden een enkele, overtuigende oplossing. 

De Menicon Time XL contactlens is ontworpen om het aanpasproces eenvoudiger te maken voor zowel de patiënt als de oogzorgprofessional, terwijl het hoge prestaties levert en comfortabele, op maat gemaakte sclerale lenzen biedt voor langdurig dagelijks gebruik.

Het is de eerste mini-sclerale lens geproduceerd met een bi-tangentiële rand om de torische vorm van het sclerale oppervlak, die in 95% van de gevallen wordt waargenomen, aan te pakken. Dit ontwerp optimaliseert de drukverdeling van de lens om het comfort te verbeteren en langdurig dagelijks gebruik mogelijk te maken. Daarnaast maakt het de Menicon Time XL lenzen geschikt voor een reeks indicaties, terwijl de aanpasbare elementen ervoor zorgen dat het een perfect passende sclerale lens kan leveren voor patiënten.

We leiden onze specialisten op in het beheersen van de Visser-aanpasmethodiek aan de Visser Academy, waarbij we de filosofie van logische, voorspelbare en eenvoudige aanpassing hanteren. Wanneer oogzorgprofessionals niet bekend zijn met sclerale lenzen, kan het aanpassen ervan complex lijken, maar met de juiste voorbereiding en onze gestructureerde aanpasmethodiek kan het een eenvoudig en bevredigend proces zijn.

Aanvullende aanpassingen kunnen worden gedaan op basis van de prestaties en aanpasbaarheid van de diagnostische sclerale lens. Deze manier van sclerale lensaanpassing is zeer transparant, waarbij de aanpasser van de sclerale lens het totale aanpasaspect beheert.

De eerste stap is het identificeren van het sclerale profiel. De geavanceerde technologie die nodig is om het sclerale profiel betrouwbaar te kwantificeren, is mogelijk niet toegankelijk voor alle oogzorgprofessionals. Maar de spleetlamp is een geweldig instrument hiervoor. Door een smalle bundel te gebruiken op het bovenste deel van de sclera, kan de aard van de sclerale vorm (tangentiële of gebogen) gemakkelijk worden geïdentificeerd.

Vervolgens moet de lensdiameter drie tot vijf millimeter groter zijn dan de horizontale zichtbare iris diameter (de lensdiameter in de diagnostische set is 16 mm, maar lenzen zijn verkrijgbaar in een reeks diameters van 14 tot 17,5 mm).

De basiscurve radius kan worden aangepast om de lens goed te laten passen. Een limbusvrije ruimte kan worden gebruikt om meer perifere ruimte rond het limbusgebied te creëren. Bovendien kunnen aberratiescorrectie en frontale cilindrische correctie worden toegevoegd op het vooroppervlak om het zicht te verbeteren.

De Menicon Time XL-lens wordt zowel lineair als torisch geproduceerd en de torische periferie van de lens kan nauwkeurig worden gecontroleerd om beter uit te lijnen met de sclera voor een eenvoudige en stabiele pasvorm. De Menicon Time XL Fitting Guide biedt gedetailleerd advies over hoe deze lenzen in zes stappen moeten worden aangepast.

Wie kan sclerale lenzen dragen?

Sclerale lenzen zijn een effectief alternatief voor patiënten bij wie andere optische behandelingen hebben gefaald. Moderne sclerale lenzen bieden een vloeistofreservoir tussen het hoornvlies en de lens, waardoor ze het hoornvlies niet raken en tegelijkertijd vocht vasthouden op het oog. Dit maakt ze zeer geschikt voor patiënten met aandoeningen aan het oogoppervlak, omdat de lenzen het oogoppervlak bevochtigen en beschermen.

Net als zachte, RGP en andere contactlenzen kunnen sclerale lenzen bijziendheid, verziendheid, astigmatisme en presbyopie corrigeren. Sclerale lenzen kunnen echter ook een (onregelmatig) hoornvliesoppervlak neutraliseren en hogere refractieve sterktes opnemen, waardoor ze kunnen worden gebruikt bij patiënten met sterkere en complexere refractieve aandoeningen.

Sclerale lenzen hebben ook hun effectiviteit bewezen in gevallen waarin het ooglid niet normaal functioneert. Als een patiënt zijn oogleden niet kan sluiten, kunnen sclerale lenzen bescherming bieden voor het oogoppervlak, inclusief het hoornvlies, het zicht en de kwaliteit van leven verbeteren, terwijl ongemak en pijn verminderd worden. In gevallen van ptosis kan het ooglid zo verhangen zijn dat het de pupil bedekt en het normale zicht blokkeert. Sclerale lenzen kunnen worden gebruikt om het ooglid terug te houden en het oog te beschermen.

Vanuit praktisch oogpunt kunnen sclerale lenzen ook een goede optie zijn voor mensen die aan contactsporten deelnemen of veel tijd doorbrengen in droge en stoffige omgevingen. Vanwege hun ontwerp raken sclerale lenzen niet gemakkelijk verloren en blijft niks achter de lens verscholen.

We moeten patiënten begeleiden naar deze innovatieve behandeling.

Wanneer patiënten gediagnosticeerd worden met een oogaandoening, zijn ze druk bezig om hun mogelijk levensveranderende aandoening te verwerken. Het is onze taak als ECP's om hen te helpen de best mogelijke behandeling te vinden.

Het introduceren van sclerale lenzen aan patiënten is het begin van een levenslange reis en vereist dat ze nieuwe gewoonten vormen, wat tijd en geduld kan vergen. Maar het is absoluut de moeite waard. Sclerale lenzen openen niet alleen nieuwe mogelijkheden voor het gezichtsvermogen van de patiënt, maar voor hun hele leven.

 

Over de auteurs

Esther-Simone Visser is opgeleid aan de Hogeschool van Utrecht, Nederland, bij Moorfields in Londen, Verenigd Koninkrijk en aan het College of Optometry van de Universiteit van Houston in Houston, Texas. In 2005 behaalde ze haar Master of Science graad met onderscheiding aan de City University in Londen en in 2015 voltooide ze haar promotie aan de Universiteit Utrecht, Nederland. Beide onderzoeksprojecten waren gericht op sclerale lenzen. Haar vader is Rients Visser.

Henny Otten is al meer dan twee decennia betrokken bij het aanpassen en ontwikkelen van sclerale lenzen. Hij heeft een passie voor het delen van zijn kennis en het instrueren van nieuwe optometristen in het aanpassen van sclerale lenzen. Hij werkt in verschillende ziekenhuizen, waaronder twee universitaire ziekenhuizen, waar hij medische lenzen aanpast. Hij is tevens een consultant voor Menicon Nederland.

 

Bronnen

Van der Worp E. A Guide to Scleral Lens Fitting. Pacific University Common Knowledge: Books and Monographs. 2010. Accessed April 2023.

Visser ES et al. Objective and subjective evaluation of the performance of medical contact lenses fitted using a contact lens selection algorithm. 2016. ContLens Anterior Eye

Visser, Medical Applications and Outcomes of Bi-tangential Scleral Lenses.

Optometry and Vision Science VOL. 90. No.10, October 2013.

Harthan Jennifer S et al. Therapeutic uses of scleral contact lenses for ocular surface disease: patient selection and special considerations, 2018, Clin Optom

Katsoulos Konstantinos et al. Scleral contact lenses for the management of complicated ptosis, 2018, Orbit 

ReVision Optometry, 7 Benefits of Scleral Contact Lenses, 2020. Accessed April 2023